1-р хэсэг
Дятловын даваа бол Хойд Уралын нууцлагаараа алдартай газруудын нэг юм. 1959 онд Игорь Дятловын цанын багийн эмгэнэлт бөгөөд учир битүүлэг үхэл энд тохиолдох үед уулын энгэр дээрх нэргүй газар (тухайн үед нутгийнханы Холатчахл буюу ариун газар гэж нэрлэдэг байсан ба газрын зураг дээр тэмдэглэгдээгүй байсан ба) дэлхий даяар алдартай болсон.
Дятловын ослын дараа энэ хэргийг нэг хэсэг улсын нууцад хамааруулж хаалттай байлгаж байгаад нууцын зэрэглэлээс гаргасан. Оюутнууд Дятловын багд зориулж клуб бий болгосон байсан бөгөөд тэд энэ хэргийн материал болон хэрэгт хадгалагдаж байсан нууц эд мөрийн баримттай танилцаж, золгүй ослын талаарх тухайн үед зарласан албан ёсны хувилбарт ямар ч итгэл үнэмшилгүй байсан тул дахин шалгуулах хүсэлт гаргаж байж.
2019 оны 2 - 4-нд Оросын прокурорууд одоогоос 63 жилийн өмнө Уралын нуруунд болсон ослын шалтгааныг шалгах ажлыг дахин эхлүүлснээ мэдэгдсэн.
Цэл залуу есөн уулчин нууцлаг шалтгаанаар амиа алдаж байсан тэрхүү явдал нь орчин үеийн хамгийн дуулиантай бөгөөд учир битүүлэг хэргүүдийн нэг болтол шуугиан тарьсан.
Тиймээс энэ түүхийг уншиж үзээгүй хүмүүст зориулж маш товчхон доор сийрүүлье.
Игорь Дятлов нь Уралын Политехникийн Институтид радио инженерийн чиглэлээр суралцдаг, 23 настай залуу эр. Тэрээр маш чадварлаг цаначин бас явган аялагч байсан бөгөөд 1959 оны нэгдүгээр сард сургуулийнхаа 9 оюутныг цуглуулан Хойд Уралын Холатчахл, Отортений уулсаар 300-аад км аялах 16 өдрийн экспедицийг эхлүүлсэн. Ингээд цанын спортын 2-р зэргийн үнэмлэхтэй 8 эрэгтэй, 2 эмэгтэй нийлэн тухайн үеийн ЗХУ-ын хамгийн дээд зэрэг болох 3-р зэргийн үнэмлэх авах дэврүүн хүсэлтэйгээр замдаа гарсан байдаг.
1959 оны нэгдүгээр сарын 25-ны өглөө аялалын багийнхан галт тэргээр Ивдел хотод очиж, тэндээсээ машинаар аяллын зам дахь хүн суурьшсан сүүлийн газар болох Вижайд очжээ. Тэд тэндээс хүнсээ базааж аваад цааш хөдөлсөн байна.
Ингээд нэгдүгээр сарын 27-нд аялал албан ёсоор эхэлсэн аж. Гэтэл маргааш нь багийн гишүүн Юрий Юдиний бие тавгүйрхсэн (Магадгүй тэр зөн совингоо дагсан байх) тул Вижай руу буцаж, үлдсэн 9 гишүүн аяллыг цааш үргэлжлүүлжээ.
Юрий Юдин бие тавгүй шалтгаанаар буцах үед Дятлов түүнд аяллын багийнхан замаа амжилттай дуусгаад Вижайд буцаж ирэхдээ цахилгаан мэдээ явуулна хэмээн хэлж байжээ. Гэсэн ч товлосон хугацаанд Юдинд тэдний буцаж ирсэн тухай ямар ч мэдээ ирсэнгүй. Ингээд 7 хоногийн дараа Юдин хүмүүст мэдэгдэж, хайх ажиллагаа эхэлсэн байна.
Олон нийтийн мэдээллийн хэсэгслээр энэ осолтой холбоотой маш олон төрлийн таамаг гаргасан байдаг ч хэн нэгэн хүний ашиг сонирхолын үүднээс олон нийтийг төөрөгдүүлэхээр олон төрлийн үлгэрийг нэмж зохион гадуур тараасан нь илт байдаг. Үүнд:
Уран сайхны кинон дээр бүлгийхнийг нууцаар дагаж байгаа мэт гардаг гурвалжин хэлбэртэй ҮМНБ хэд хэдэн удаа гардаг хэсэг бий, киноны баатрууд Андромеда одон айн талаар ярилцаж буй тухай гардаг, оюутнуудын тэмдэглэлийн дэвтэр дээрээс санаа авсан ч магадгүй энэ сэдвийг санаандгүй оруулсан бус бололтой, мөн xоёр цогцосны өмссөн байсан гурван хэсэг хувцаснаас радио идэвхт бодис илэрсэн ч тайлбарлаж чадаагүй, нотолгоо хангалтгүй).
2. Допинг ( Тухайн үед ЗСБНХУ-д сэтгэцэд нөлөөлөх эм үйлдвэрлэх ажил аль хэдийн явагдаж байсан. Тухайлбал, Мельбурны олимпоос Оросын тамирчид маш олон алтан медаль авсан. Тэр үед тамирчид "шидэт" эм хэрэглэсэн байж магадгүй гэсэн олон улсын хардлага ч байдаг. Сэтгэцэд нөлөөлдөг янз бүрийн эмүүдийг КГБ -н нууц лабориторид боловсруулж байсан нь сүүлд ил болсон. Хүч тамир сэргээх, эрч хүчийг өгдөг энэ эмийг цасан шуурганаар хам хум барьсан майханд ядарсан залуус хэрэглэхэд хамгийн тохиромжтой үе байсан байх гэж таамаглаж байж. Залуус ийм шинэ эмний туршилтын хохирогч болсон учраас майхнаа зүсэж цасан шуурганаар хувцасгүй гарч гүйн хөлдсөн гэж таамаглаж болно. Гэхдээ нотлогдоогүй).
3. Цасны хүн (Нутгийн иргэдээс алмасыг нүдээрээ харсан гэх олон мэдээллийг цуглуулсан байдаг. Алмаснаас айж тарж зугтсан, үүнээс 3 гишүүн битүү гэмтлээс болоод шархаа даалгүй явж байгаад яваандаа бусадтайгаа адил хөлдөж үхсэн гэдэг, энэ хүчтэй гэмтлийг алмас хийж чадах байх, битүү гэмтэл гэдэг нь машинд мөргүүлсэн мэт хүчтэй даралтаар үүссэн гэмтэл, гадны нөлөөтэй гэмтлийн шинж тэмдэг илэрсэн ганц цогцос нь Дубининагийнх юм. Түүний нүд, хэл, уруулын хэсэг гээд нүүрнийх нь тал нь байхгүй байсан ба гавлын ясных нь хэлтэрхий мөн байхгүй байжээ гэхдээ, тэд нар луу алмасыг довтолсон байж магадгүй гэдэг ч нотлож чадаагүй).
4. Хэт авиа буюу нам давтамжийн авиа ("Хүмүүсийн сонсдог давтамжийн хүрээ нь 16 - 20 герцээс 8 - 16 кГц хүртэл байдаг". - Физиологичид хүний тархи өөрийн гэсэн биоритмтэй болохыг олж тогтоосон. Хэт авианы нөлөөгөөр сэтгэцийн эмгэг үүсдэг. Өөрөөр хэлбэл, хүн үүнийг сонсдоггүй, гэхдээ хэт авиан нь түүний тархинд нөлөөлж, хий юм харах, айдас төрүүлдэг. Үүнийг байгаль өөрөө үүсгэхээс гадна зориуд энэ авиаг тусгай аппратаар бий болгож болно.Тийм ч учраас Дятловчууд энэ газрыг нөлөөнд автасны улмаас майхнаа цоолоод зугтсан байх. Тэднийг майхнаас гарсны дараа байгальд өөрсдөө хөлдсөн, гэхдээ бас нотлогдоогүй).
5. Үхэлд хүргэсэн зодоон (Жижиг хэмжээний шарх бол үхэлд нөлөөлөхгүй тулд энд зөвхөн үхэлд хүргэсэн гэмтэлийг онцолж үзсэн, цогцосны толбоны байршил, зарим цогцсыг анх олж илрүүлэх үеийн байрлалаас зөрдөг. Дятловчуудын бэртлийн талаарх илүү тодорхой дүр зургийг харахад даваан дээр зодоон болсон гэж таамаглаж болно. Бриньолын гавлын яс нь хэд хэдэн цөмрөл авсан байсан бол Дубинина, Золотарев нарын олон хавирганы хугарал амь өрссөн тэмцэл мэт гэмтэл авсан байсан. Өөрөөр хэлбэл, бяцарсан тархины яс, хугарсан хавиргыг нь харахад ямар нэгэн том зүйлээр цохисон байна. Хулгайн анчидтай юу? Эсвэл тусгай хүчнийхэнтэй юу! Нотолж чадаагүй).!!!
6.
Цасны нуранги (Залуус майханаа барихдаа цасны давхаргыг хөндөж байсан тул тэд санамсаргүйгээр налуу газрын цасны шилжилтийг өдөөсөн байх боломжтой. Энэ хөдөлгөөн нь хурдасаагүй - зүгээр л бага зэрэг хөдөлсөн. Тэд цас гулгасан үед хэрхэх талаарх зохих хэмжээний мэдлэг туршлагатай. Хэрэв цас гулгасан бол майхан цасанд дарагдаж эмх замбараагүй байдал үүссэн байх ёстой байсан. Гэтэл тийм зүйл болоогүй мөн тэд ухаан санаагаа алдасан мэт байсан, байсан хувцастайгаа тарж гүйцгээсэн. Та үүнийг зурган дээрээс ч харж болно! Гэхдээ цасан хавтан гулсаж ирээд Бриньолын толгойг цөмөлж, бусад хүмүүсийн хавиргыг хугалсан байж болох уу? Александр Золотарёв магистрийн зэргээ цанын сургалт болон ууланд авиралтын чиглэлээр хамгаалсан бол Дятлов ч цасны нуралтын үед ямар замаар зугтахаа сайн мэддэг байсан тул энэ таамаг нь няцаагддаг аж. Нотолгоо болж чадаагүй).
7.
Манси ( Манси нар энэ газрыг өөр ертөнц рүү нэвтрэх үүд, ариун газар гэж үздэг. Бид энд эзэд нь бөгөөд бид хүссэн зүйлээ хийдэг. Бид хэзээ ч хүнийг гомдоохгүй, үргэлж туслах болно, гэхдээ бидний ариун дагшин газар руу бүү халдаарай гэдэг. Уул усны эзэд ариун газрыг нь бохирдуулсан бол хариугаа авна гэдэг. Тэдний уриаг анзаарсан мөрдөгчид хамгийн түрүүн нутгийн анчидыг сэжиглэсэн боловч ямар ч нотолгоо олоогүй байна. Дашрамд хэлэхэд энэ киноны зөнч бөө Манси өвгөний дүрийг МУГЖ Ё. Цог гуай дүрийг бүтээсэн байдаг).
8. Цасан шуурга (Уралын Политехникийн дээд сургуулийн спорт клубын жуулчдыг нас барсан тухай Свердловск мужийн хорооны хурлын шийдвэрийн хэсгээс оруулав. “1959 оны 2-р сарын 1-нд Отортэн уулын энгэрт /Свердловск мужийн Ивдельский дүүрэг/ Уралын Политехникийн дээд сургуулийн спорт клубээс зохион байгуулсан үйл ажиллагаанд оролцсон оюутнууд эмгэнэлтэйгээр нас барсан байна. ЗХУ-ын Бүсийн хорооны комиссоос явуулсан мөрдөн байцаалтын үр дүнд тус бүлгийн үхлийн шалтгаан нь Отортэн ууланд болсон томоохон хар салхи болохыг тогтоожээ.
Тогтоол гарсан ч тухайн үеийн цаг агаарын байдлыг харахад хар салхи бус цасан шуурга болсон, тэд шуурганаар оймс цамцгүй гарч гүйх сэтгэл зүйн нөлөөлөлд орсон нь илт, энэ таамаглал нотлогдоогүй).
9. Пуужин (1959 оны 4-р сарын 15-нд мөрдөн байцаалтад өгсөн мэдүүлгээс эхэлье. Свердловск мужийн прокурорын газрын мөрдөн байцаах албаны прокурор Романовын байцаалт. 2-р сарын 2-нд Астрахань мужийн Капустин Яраас 1167.2 км-ийн зайд R-5M пуужин хөөргөсөн, радио (газрын) хэвийн бус ажиллагаатай байсантай холбоотойгоор хөдөлгүүр нь дутуу унтарсан. Тэр даалгавар яаралтай байсан болохоор олон зүйлийг дутуу шалгасан байна. Тэд бүгд Аральск эсвэл Балхаш руу чиглэлтэй нисэж явж байсан бөгөөд нэг нь ч Уралын чиглэлд байгаагүй. Пуужингийн осол эсвэл үе шатыг өөрчлөхтэй холбоотой өөр нэг хувилбар нь Дятловчууд түлшний ууранд хордсон байж болзошгүй гэж үздэг. Нэг ёсондоо хордсоноос болоод майхнаасаа гарч гүйцгээсэн. Гептил бол үнэхээр аюултай түлш гэдэг. Гэхдээ түүнийг олон хүний ухамсарт нь нөлөөлсөн гэж сонсоогүй. Бид гептилийн үйлдвэрт ажиллаж байгаа олон зуун хүний эрүүл мэндийг судалсан. Тэд энэ түлшний уураар амьсгалсан боловч амьсгал хураасангүй, ухаан санаагаа алдаж сандралд орж байгаагүй. Энэ осол нь Дятловчуудын эмгэнэлт явдалтай холбоотой байж магадгүй гэж үзээд шалгасан ч хамааралгүй мэт. Детловын баг Пуужингийн ямар нэгэн бодисд хордоогүй нь нотлогдсон).
10. Семён Золотарёв ( Золотаревыг КГБ-д ажиллаж байсан гэж сэжиглэдэг, учир нь хамгийн хөгшин бөгөөд үл ойлгогдох шивээстэй нууцлаг гишүүн бол фронтоос амьд ирсэн Семён Золотарев байсан бөгөөд тухайн үед оюутанууд 21-23 настай байсан бол Золотарев 38-тай байсан. Москвагийн Цэргийн инженерийн сургуульд элсэн орсон ч төгсөлгүй Минскийн биеийн тамирын дээд сургуулийг 1951 онд төгссөн. Золотарев үндсэн багш байхдаа гэнэт спортын аялал жуулчлалын багт орохоор шийдсэн нь бас хачирхалтай байв. Туршлагатай дайчин "оюутан хүүгийн" удирдлаган дор байх тийм ч таатай санагдахгүй, үүнийг Золотарев Детловоос бус өндөр дээд дарга нарын тушаал биелүүлж байсан гэдгээр тайлбарлаж болох юм. Тэрээр бас хэд хэдэн хилийн баазыг сольж, хэдэн сараар хаа сайгүй ажилладаг байсан нь их сонирхолтой санагддаг. Зинаидагийн өдрийн тэмдэглэлийг харахад Золотарев Дятловын бүлэгт оюутны нэрэн дор багтаж байсан ч өмнө нь тэдний хэн нь ч түүнийг мэддэггүй байв. Эхэндээ хэн ч энэ Золотаревыг авахыг хүсээгүй, учир нь тэр шинэ хүн байсан, гэхдээ дараа нь тэд түүнийг яагаад ч юм авахаар болсон гэж Людмила Дубининагийн өдрийн тэмдэглэлд бас ийм тэмдэглэл хадгалагдан үлджээ. Кинон дээр түүнд зэвсэг байсан хэсэг гардаг. Дайн дуусаад удсан байсан тул тусгай үед л зэвсэг хэрэглэх эрхтэй эрх бүхий хүн байсан гэсэн хардлага ч бий. Дятловыг судалсан эрдэмтдийн дунд маш их алдартай Алексей Ракитины бичсэн "Мөр дээрх үхэл" номонд Америкийн тагнуулчдын үйл ажиллагаа, үл мэдэгдэх изотопоор халдварласан зарим объектыг хяналттай хүргэх талаар хүчтэй аргументуудыг иш татсан байдаг. Магадгүй тэр үл мэдэгдэх изотопоор багийн гишүүдийг халдварлуулсан тул ухаан санаагаа алдаж цасан шуурганд зүг чигээ алдан төөрсөн гэж үздэг. Гэхдээ бас нотлогдоогүй).
Ингээд байж болох бүх таамаглалыг няцаасан бөгөөд Дүгнэлтээр тэдний үхлийг байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлээс шалтгаалсан осол гээд уг хэргийг хаасан байна. Хамгийн гол нь болсон үйл явдлын нарийн ширийн зүйлүүдийг нууцалсан. Анхны мөрдөн шалгах ажиллагаа хийгдэж байх үед эд мөрийн баримтуудыг устгах, хуурамч эд зүйлийг хэргийн газар тавих, төөрөгдүүлэх ажиллагаа хийгдсэн нь дараа дараагийн мөрдлөгүүд зөрүүтэй байгаатай холбоотойгоор тайлбарлаж болно. Учир нь хэргийг анх шалгаж эхлэх үед хэргийн газар...
Криминологичид
Цэргийнхэн
Аюулгүй байдлынхан
Тагнуулынхан гэх мэт мэргэжилтэнүүд тус тусдаа даалгавартай ирсэн байдаг. Энэ нь эд мөрийн баримтыг устгахад нөлөөлөх хангалтай бэлтгэгдсэн мэргэжлийн хүмүүс байсан гэж үзэж болно.
Энэхүү бохир ажлыг далдалхаар хичээж байсан гэхээр энэ ажилд ямар их хөрөнгө зарсан нь тодорхой бас ямар ээдрээтэй болох нь харагдаж байгаа юм. Их олон мөрдөгч нар ажилсан ч нэг нь нөгөөгийнхөө дүгнэлтийг байнга шүүмжилж, үгүйсгэж байсан тул гадаад улсын нөлөө орсон гэж үзэх үндэслэл ч бий.
No comments:
Post a Comment